Weinig Israëli’s wilden een leider rechts van Netanyahu. Naftali Bennett is hoe dan ook klaar om zijn oude baas te verdrijven.

Een voormalig stafchef van de toenmalige oppositieleider Benjamin NetanyahuBennett kan nu zijn voormalige baas ontslaan, waarmee een einde komt aan Netanyahu’s termijn als langstzittende premier van het land.

Bennett tekende een historische alliantieovereenkomst met de centristische leider Yair Lapid Die een breed scala aan politieke partijen samenbracht als onderdeel van de Change Coalition om Netanyahu te verdrijven, waaronder een extreemlinkse partij en zelfs voor het eerst in de geschiedenis van Israël, een Arabisch-Israëlische partij. Als het Israëlische parlement de deal de komende dagen tekent, zal Bennett de eerste twee jaar van een termijn van vier jaar de toppositie innemen, gevolgd door Lapid.

Bennett ligt rechts van Netanyahu op verschillende cruciale gebieden. Hij zal een geschiedenis van laaiende opmerkingen over de Palestijnen en een goed gedocumenteerde ambitie om een ​​deel van de bezette Westelijke Jordaanoever te annexeren, naar het bureau brengen.

Er zijn maar weinig Israëli’s die op Bennett Yamina hebben gestemd bij de verkiezingen van maart en slechts 7 zetels kregen in vergelijking met Netanyahu’s 30. Maar Bennett vond zichzelf een kingmaker, gecoöpteerd door Netanyahu en Lapid, die de steun van zijn partij nodig hadden om een ​​meerderheid te vormen.

Het valt nog te bezien hoeveel Bennett kan bereiken met zijn agenda terwijl hij vastzit in een lastige coalitie. Maar als de deal doorgaat, zou Yamina’s leider – die lange tijd een ondersteunende figuur is geweest in het politieke toneel van Israël waar veel op het spel staat – een belangrijke speler op het wereldtoneel kunnen worden.

Een van de meest uitgesproken critici van de tweestatenoplossing

Bennett, geboren in Haifa als zoon van immigranten uit San Francisco, diende in een elite-eenheid in de Israel Defense Forces, voordat hij rechten studeerde aan de Hebreeuwse Universiteit. Hij werd toen een ondernemer, lanceerde in 1999 een tech-startup en verkocht deze later voor $ 145 miljoen.

Jaren later stapte hij onder Netanyahu de Israëlische politiek in, ondanks de vete tussen de twee na zijn ontslag als stafchef in 2008. Bennett maakte in 2013 nationaal naam als leider van de pro-kolonist Jewish Home-partij, wat hem zo begeerde. Het voorkomen van de vorming van een Palestijnse staat is een pijler van zijn toon voor het electoraat. Na een fusie met een andere partij, doopte hij de partij in 2019 om tot Yamina.

In de komende jaren bekleedde Bennett verschillende functies in verschillende regeringen van Netanyahu, waaronder die van minister van Defensie, terwijl hij zich rondom Netanyahu bleef scharen over kwesties in verband met de Palestijnse gebieden.

Sindsdien heeft hij consequent zijn verzet tegen het tweestatenbesluit geuit, daarbij verwijzend naar veiligheid en ideologische zorgen als grondgedachte.

Tijdens het recente conflict tussen Israël en door Hamas geleide activisten in Gaza, zei Bennett dat de Palestijnen van Gaza een ‘paradijs’ hadden kunnen maken.

“Ze besloten er een terroristische staat van te maken”, vertelde Bennett vorige maand aan Becky Anderson van CNN. “Op het moment dat ze besluiten dat ze ons niet willen uitroeien, is het allemaal voorbij.”

Onwaarschijnlijke metgezellen

Bennett hekelde overheidsregulering van de particuliere sector en vakbonden.

In de afgelopen maanden is Bennett een doorn in het oog geworden van Netanyahu en heeft hij scherpe kritiek geuit op zijn aanpak van de pandemie en op de eindeloze politieke impasse van het land.

Vier verkiezingen in twee jaar hebben het land in beweging gebracht, waarbij Netanyahu tegelijkertijd koppig immobiel lijkt, maar voortdurend op het punt staat de macht te verliezen.

Bennett vertelde vorige maand aan CNN dat in vergelijking met zijn tijd in de technische sector en het leger, de Israëlische politiek “erg rommelig” is geweest.

“Na vier verkiezingen en nog twee maanden heeft het ons allemaal bewezen dat er gewoon geen potentiële rechtse regering is onder leiding van Netanyahu”, zei Bennett zondag in een toespraak, kort voordat hij een akkoord bereikte met Israël. Lapid, de man die hij nu zijn ‘vriend’ noemt.

Het is onwaarschijnlijk dat de twee metgezellen zijn. Lapid, een charismatische voormalige televisiepresentator, heeft zijn steun uitgesproken voor een tweestatenoplossing met de Palestijnen en voor stappen om de invloed van religie in Israël te verminderen, onder meer door het aangaan van burgerhuwelijken.

Hoeveel van zijn persoonlijke ideologie Bennett kan uitdragen, als hij erin slaagt premier te worden, is een open vraag.

Hij heeft al laten doorschemeren dat de regering sterk zal vertrouwen op de regeling om te functioneren. “Links doet moeilijke concessies om mij in staat te stellen premier te worden”, zei hij zondag. “Iedereen zal sommige van zijn dromen moeten uitstellen.”

Maar de komende dagen zal Bennett zich concentreren op het vervullen van een nog dringender droom.

Het regeerakkoord moet een vertrouwensstemming krijgen in de Knesset, het Israëlische parlement, voordat de nieuwe regering en premier worden beëdigd.

Volgens de Israëlische wet moet de Knesset ook een vertrouwensstemming houden binnen een week nadat hij officieel op de hoogte is gesteld van de vorming van een nieuwe regering. De verhuizing vindt mogelijk pas maandag plaats, wat betekent dat de stemming pas op 14 juni kan plaatsvinden.

Dit betekent dat er nog tijd is voor Netanyahu en zijn bondgenoten om parlementsleden te overtuigen zich terug te trekken uit de coalitie, of om op de een of andere manier procedureel zaken in het parlement vast te leggen. De ineenstorting van het staakt-het-vuren met door Hamas geleide activisten in Gaza of een andere externe gebeurtenis zou kunnen leiden tot de omverwerping van de opkomende nieuwe regering.

Maar als de Bennett-Lapid alliantie stand kan houden, zal er een einde komen aan weken (of jaren) politiek manoeuvreren – en wordt een onwaarschijnlijke deal bereikt die Bennett tot het hoogste ambt in Israël zou verheffen.