Meer dan de helft van de wetenschappers in Nederland overtreedt regelmatig wetenschappelijke normen door ongewenste onderzoeksresultaten weg te laten, methodologische problemen van het onderzoek te verdoezelen of selectief de beschikbare literatuur te citeren. Zelfs meer dan 8 procent heeft de afgelopen drie jaar onderzoeksresultaten verzonnen of vervalst. Dit blijkt duidelijk uit Nationaal Wetenschappelijke Integriteitsonderzoek, een project onder leiding van Lex Bouter, hoogleraar Methodologie en Integriteit aan de Vrije Universiteit en Amsterdam UMC. De resultaten zijn dinsdag gepubliceerd in de man Lidwoord. Dit is aan prepress-server. Dit betekent dat de publicatie nog geen peer review heeft ondergaan.
Het project heeft tot doel de kwaliteit en betrouwbaarheid van wetenschappelijk onderzoek in Nederland te verbeteren, zegt Bauter. “Volgend jaar gaan we met universiteiten in gesprek over hoe we de resultaten van het onderzoek kunnen gebruiken.”
Het onderzoek vond verbanden tussen het overtreden van wetenschappelijke regels en een aantal externe factoren. Als onderzoekers denken dat ze een strikte Peer review [beoordeling door vakgenoten] Ze pleegden minder fraude. Wetenschappers die zich gedwongen voelden om te presteren vanwege publicatiedruk of de noodzaak om nieuwe financiering rond te krijgen, maakten zich schuldig aan twijfelachtige onderzoekspraktijken. Ook mannen en mensen in het begin van hun loopbaan gaven toe relatief vaak fouten te maken.
Lees ook: Hoe meet je de kwaliteit van wetenschappers?
“Het is waarschijnlijk niet zo geweldig, maar het is de eerste keer dat dit project op deze manier is gebouwd”, zegt Potter. “Let op: dit zijn associaties. Ons onderzoek heeft geen oorzaak en gevolg vastgesteld. Er wordt dus niet gezegd dat als je de nadrukknop aanzet zoals mensen dat ervaren, dit gedrag direct afneemt. Het effect van deze verschijnselen is complex.”
De studie van ongepast gedrag
Potter en zijn team stuurden enquêtes uit onder medewerkers van 22 Nederlandse universiteiten en universitair medische centra. Daarin werden vragen gesteld over wetenschappelijk onjuist gedrag en de factoren die daarop van invloed kunnen zijn. Slechts acht instellingen werkten actief mee door het verstrekken van e-mailadressen en het bevorderen van deelname, terwijl de onderzoekers voor 14 de adressen zelf verzamelden. In totaal zijn er meer dan 63.778 vragenlijsten verstuurd. Potter: “Bij de acht actief deelnemende organisaties was de respons ruim 21 procent. Over de andere veertien kunnen we geen uitspraken doen, omdat we niet weten hoe nauwkeurig onze set e-mailadressen is.”
Strikt genomen benadrukt Bauter dat de onderzoeksresultaten alleen iets zeggen over de deelnemers en niet over de Nederlandse wetenschap als geheel, maar hij heeft vertrouwen in de kwaliteit en representatie van zijn data. “De respons is vergelijkbaar met vergelijkbare studies in het buitenland, en in absolute aantallen ken ik geen internationaal onderzoek over dit onderwerp dat groter is.”
De deelnemers mochten de meest gevoelige vragen beantwoorden met . methode willekeurige reactie Potter zegt dat het heet, wat een solide garantie biedt voor anonimiteit. Deze techniek wordt ook gebruikt bij onderzoeken naar doping in de sport en misbruik van de sociale zekerheid. Dit resulteert in een twee tot drie keer hoger percentage mensen dat toegeeft de regels te hebben overtreden. Onze 8 procent zit dus dichter bij de werkelijkheid dan wanneer we dit op een conventionele manier bekijken.”
Maar is het niet denkbaar dat veel van de wetenschappers die de enquête niet hebben ingevuld dat niet hebben gedaan omdat ze iets moesten toegeven – en dat de aantallen in het echte leven hoger zijn? Potter: “Het zou zo kunnen zijn, maar we weten het niet. Hoe dan ook, het zou niet veel minder zijn, want ik kan me niet voorstellen dat de respondenten fouten zouden toegeven waar ze niet schuldig aan waren.”
Op de ochtend van 9 juli 2021 verscheen ook een versie van dit artikel op NRC
“Woedend nederige communicator. Typische baconfan. Gepassioneerde schrijver. Trotse popcultuurfanaat. Internetspecialist.”