Komeet 12P/Pons-Brooks – ook bekend als de Duivelskomeet en de komeet “Moeder der Draken” – is momenteel zichtbaar aan de nachtelijke hemel van het noordelijk halfrond en biedt een uniek zicht voor zowel amateur-sterrenkijkers als professionele astronomen.
Deze komeet van het Halley-type, die elke 71 jaar om de zon draait en een kern heeft met een diameter van ongeveer 30 kilometer, staat bekend om zijn indrukwekkende explosies van gas en stof terwijl hij door het binnenste zonnestelsel reist.
Komeet 12P/Pons-Brooks
De komeet staat bekend als Duivelskomeet vanwege zijn kenmerkende “gehoornde” uiterlijk. Er is echter een meer eigentijdse culturele knipoog gegeven aan de associatie met de kappa-Draconiden, een relatief bescheiden jaarlijkse meteorenregen die actief is van eind november tot december.
Net als andere kometen bestaat 12P/Pons-Brooks uit een mengsel van ijs, stof en rotsachtig materiaal. Terwijl hij de zon nadert, ondergaat de komeet een metamorfose, waarbij het ijs erin verandert van een vaste toestand naar een gasvormige toestand.
Dit proces duwt gas en stof van het oppervlak van de komeet en vormt een uitdijende wolk en een kenmerkende staart. Deze staart, gevormd en aangedreven door de zonnewind, dient als een visuele markering van het pad van de komeet door de ruimte.
Wat zijn ijzige vulkanische kometen?
Cryovulkanische kometen vormen een fascinerende klasse van hemellichamen die unieke geologische activiteit vertonen. Deze kometen bevatten niet alleen de gebruikelijke mix van ijs, stof en gesteente, maar ze bevatten ook cryovulkanen, dit zijn vulkanen die uitbarsten met vluchtige materialen zoals water, ammoniak of methaan in plaats van gesmolten gesteente.
Cryovulkanen vormen zich op kometen wanneer de interne hitte zich ophoopt, waardoor vluchtige stoffen in de komeet verdampen en uitzetten. Deze verhoogde druk scheurt uiteindelijk het oppervlak van de komeet, waardoor gassen en vloeistoffen kunnen ontsnappen in een dramatische explosie.
Het belang van cryovulkanische activiteit
De studie van ijzige vulkanische kometen levert waardevolle inzichten op in de samenstelling en interne structuur van deze ijzige lichamen.
Door materiaal te analyseren dat wordt uitgestoten tijdens cryovulkanische uitbarstingen, krijgen wetenschappers een beter inzicht in de omstandigheden in kometen en de rol die ze spelen in de vorming en evolutie van het zonnestelsel.
Opmerkelijke voorbeelden
Naast 12P/Pons-Brooks is 12P/Pons-Brooks een van de bekendste voorbeelden van ijzige vulkanische kometen. 29B/Shoasmann-Wachmann 1. Deze komeet vertoont frequente explosies, waarvan wordt aangenomen dat ze worden veroorzaakt door cryovulkanische activiteit.
Een ander voorbeeld is Komeet 67P/Churyumov-GerasimenkoDie werd bezocht door het Rosetta-ruimtevaartuig van de European Space Agency. Rosetta's waarnemingen onthulden bewijs van koude vulkanische activiteit op het oppervlak van de komeet.
Terwijl we deze aantrekkelijke objecten blijven verkennen en bestuderen, zullen ijzige vulkanische kometen ongetwijfeld meer licht werpen op de dynamische processen die ons zonnestelsel vormgeven.
Wanneer zal de duivelse komeet 12P/Pons-Brooks zichtbaar zijn?
12P/Pons-Brooks is het meest zichtbaar eind maart en begin april. De komeet bevindt zich in de uren na zonsondergang boven de westelijke horizon, en de zichtbaarheid van de komeet is afhankelijk van het activiteitsniveau en de nabijheid van de aarde.
Hoewel het soms helder schijnt, is het soms nauwelijks waarneembaar. Satans komeet zal in juni 2024 zijn dichtste punt bij de aarde bereiken, maar zal niet langer zichtbaar zijn vanaf het noordelijk halfrond.
Twee legendarische astronomen
De naam van de komeet draagt de erfenis van twee legendarische figuren, Jean-Louis Pons en William R. Brooks, die een groot aantal kometen ontdekte.
Jean-Louis Pons
Pons, een Franse astronoom die actief was van 1761 tot 1831, wordt herinnerd vanwege zijn opmerkelijke bijdragen aan de astronomie, met name zijn ontdekking van 37 kometen tussen 1801 en 1827 met behulp van apparatuur die hij zelf had gebouwd.
Deze prestatie blijft tot op de dag van vandaag een ongeëvenaard record. Een opmerkelijk voorbeeld van zijn komeetontdekkingen was op 12 juli 1812, toen hij een zwak hemellichaam identificeerde dat de kenmerkende komeetstaart ontbeerde.
In de daaropvolgende maand werd dit object merkbaar helderder en op 15 augustus van dat jaar verscheen zijn staart, wat zijn maximale zichtbaarheid markeerde. De baan van de komeet werd berekend op basis van de nauwkeurige waarnemingen van Pons, en astronomen schatten dat de periode van zijn baan om de zon tussen de 65 en 75 jaar bedraagt.
In loco-parentis. Beken
William R. bevestigde dit Brooks, een Anglo-Amerikaanse astronoom met een indrukwekkend record van 27 komeetontdekkingen, sprak onbedoeld de eerdere waarnemingen van Pons tegen toen hij dezelfde komeet observeerde tijdens zijn terugreis door het binnenste zonnestelsel op 2 september 1883.
Aanvankelijk werd gedacht dat het een nieuwe ontdekking was, maar al snel werd geïdentificeerd als de komeet die Pons 71 jaar eerder had waargenomen.
Live explosies van gas en stof
Komeet Satan werd vooral beroemd vanwege zijn krachtige explosies van gas en stof tijdens zijn nadering van de zon, die zichtbaar waren in 1883, 1954 en 2023.
Aangenomen wordt dat historische verslagen van heldere hemellichamen die in 1385 in China en in 1457 in China werden gezien, eerdere waarnemingen van deze komeet zijn, waarmee zijn plaats in de annalen van astronomische waarnemingen wordt bevestigd.
Oude kosmische ijsbergen
Naast hun indrukwekkende uiterlijk zijn kometen als 12P/Pons-Brooks van groot wetenschappelijk belang.
Deze ‘oude kosmische ijsbergen’ zijn overblijfselen uit het begin van het zonnestelsel, en hun composities en paden geven aanwijzingen over de structuur van het vroege zonnestelsel.
De processen waarmee kometen van buiten de baan van Neptunus naar de binnenplaneten worden getrokken, benadrukken hun dynamische aard en de zwaartekrachten die ze in onze kosmische omgeving uitoefenen.
Karakteristieke staarten van kometen
De kenmerkende staarten van kometen, veroorzaakt doordat ijs onder de warmte van de zon tot gas sublimeert, zijn misschien wel hun meest bepalende kenmerk.
Deze staarten, bestaande uit stof en geïoniseerd gas, zijn niet alleen fascinerend om te observeren, maar zijn een integraal onderdeel van ons begrip van het gedrag van kometen en de impact van kometen op het milieu van de aarde, inclusief de mogelijke levering van water en organisch materiaal aan onze planeet.
Kometen observeren en bestuderen
Terwijl 12P/Pons-Brooks zichtbaar blijft vanaf de aarde en zijn reis door het binnenste zonnestelsel voortzet, dient komeet Satan als herinnering aan het uitgestrekte, dynamische universum waarvan wij een klein deel uitmaken.
Het benadrukt ook het belang van voortdurende observatie en studie van kometen, omdat ze de sleutel vormen tot het begrijpen van onze plaats in het universum en de fundamentele processen die ons zonnestelsel hebben gevormd.
Missies van het European Space Agency om de geheimen van kometen te ontrafelen
de Europese Ruimtevaartorganisatie De European Space Agency (ESA) erkent al lang de wetenschappelijke en verkennende waarde van deze oude hemelse rovers.
Naast komeet 12P/Pons-Brooks is de European Space Agency aan verschillende missies begonnen om de geheimen van kometen en asteroïden te ontrafelen.
Het doel is om licht te werpen op de vroege vorming van het zonnestelsel, de oorsprong van water op aarde en de potentiële gevaren die deze ruimterotsen voor onze planeet vormen. Enkele van deze taken zijn onder meer:
Giotto's missie
Gioto, gelanceerd in 1986, is ESA's baanbrekende deep space-missie, ontworpen om komeet Halley te naderen en de eerste close-upbeelden van de kern van de komeet te maken.
Giotto's missie bracht belangrijke bevindingen aan het licht, waaronder de ontdekking van organische materialen op de komeet van Halley, wat wijst op de complexe chemie van het vroege zonnestelsel.
Het succes van de missie eindigde niet bij Haley; In 1992 werd Giotto omgeleid om komeet Grigg-Skjellerup te naderen, waarbij hij binnen een straal van slechts 200 km van zijn kern passeerde, waardoor ons begrip van de vorming en het gedrag van kometen werd vergroot.
Rosetta-missie
Rosetta is de beroemdste komeetmissie van ESA. Rosetta arriveerde in 2014 nabij komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko en werd het eerste ruimtevaartuig dat in een baan om een komeet draaide en zijn reis rond de zon op de voet volgde.
De Philae-lander van de missie bereikte de allereerste landing op het oppervlak van een komeet en leverde gegevens van onschatbare waarde op over de samenstelling en activiteit van de komeet. Rosetta's uitgebreide studie van 67P heeft diepgaande inzichten opgeleverd in de aard van kometen en hun rol in de geschiedenis van het zonnestelsel.
Hera's missie
Kijkend naar de toekomst maakt de Hera-missie, die in de nabije toekomst zal worden gelanceerd, deel uit van een gezamenlijke inspanning met NASA's DART-missie om technieken voor het afbuigen van asteroïden te testen. Hera zal de effecten van de impact van DART op de asteroïde Demorphos nauwkeurig onderzoeken, met als doel dit experiment om te zetten in een levensvatbare planetaire verdedigingsstrategie.
Door de veranderende baan en het oppervlak van Dimorphos te bestuderen, zal Hera een cruciale rol spelen bij de voorbereiding van de mensheid om zichzelf te verdedigen tegen mogelijke asteroïdebedreigingen.
Komeet bezwaar
ESA's toekomstgerichte Comet Interceptor-missie, gepland voor lancering in 2029, heeft tot doel een voorloperkomeet te vangen die voor het eerst het binnenste zonnestelsel binnendringt. Deze missie heeft tot doel een komeet te bestuderen die enigszins is veranderd door de hitte van de zon, wat een directe blik zou kunnen werpen op de materialen en omstandigheden die bestonden in het vroege zonnestelsel.
Door zich op een dergelijke ‘ongerepte’ komeet te richten, hoopt Comet Interceptor voort te bouwen op de erfenis van Giotto en Rosetta en nieuwe inzichten te verschaffen in de oorsprong en evolutie van ons zonnestelsel.
Speciale vermelding – Soho
Hoewel het Heliospheric Observatory (SOHO) van ESA/NASA zich vooral richtte op het waarnemen van zonne-energie, is het een onwaarschijnlijke kometenjager geworden, die duizenden kometen ontdekt die langs de zon grazen tijdens zijn laatste nadering van de zon. De onverwachte rol van SOHO bij het ontdekken van kometen benadrukt de dynamische en onderling verbonden aard van hemellichamen in ons zonnestelsel.
—–
Vind je het leuk wat ik lees? Abonneer u op onze nieuwsbrief en ontvang boeiende artikelen, exclusieve inhoud en de laatste updates.
Bezoek ons op EarthSnap, een gratis app die u wordt aangeboden door Erik Ralls en Earth.com.
—–
“Reisliefhebber. Onruststoker. Popcultuurfanaat. Kan niet typen met bokshandschoenen aan.”