De belofte van eerlijkheid van Rachel Reeves is een riskante zet

Rachel Reeves zal maandag een verklaring voor het parlement afleggen waarin ze “eerlijkheid” belooft over de omvang van de financiële uitdaging waarmee de nieuwe Labour-regering wordt geconfronteerd.

Het is geen kwestie van nieuw beleid of nieuwe leenverwachtingen.

In plaats daarvan zijn ambtenaren van het ministerie van Financiën begonnen de ministeriële plannen onder de loep te nemen om enkele onverwachte kosten en impliciete bezuinigingen op de openbare diensten aan het licht te brengen in het kader van de bestedingsplannen die zijn geërfd van de vorige regering.

Het publiceren van een alomvattend rapport over de druk op de overheidsuitgaven is riskant. Dit rapport zal een zeer belangrijke test vormen voor de nieuwe adviseur.

Als ze opstaat en de parlementsleden vertelt dat ze miljarden ponden aan onverwachte uitgavendruk heeft ontdekt, zullen velen vragen stellen.

Was deze druk echt onverwacht? Werd het gered van het versnipperen van de dossiers van de vorige regering?

De eerste taak van de nieuwe bondskanselier is het verwerven van geloofwaardigheid bij investeerders – en bij kiezers. Alles wat de minister van Financiën op economisch vlak bereikt, wordt gemakkelijker als hij dit vertrouwen wint.

Maar de afgelopen jaren hebben bewezen dat geloofwaardigheid moeilijk te winnen en veel gemakkelijker te verliezen is.

Het verliezen ervan maakt zelfs eenvoudige politiek moeilijk.

Reeves heeft zich tot het uiterste ingespannen om te voorkomen dat een toekomstige regering de onafhankelijke voorspeller van Groot-Brittannië buitenspel zou zetten bij het beoordelen van zijn economische plannen, zoals voormalig premier Liz Truss deed in haar mini-begroting voor de korte termijn.

In feite werkt het aan wetgeving die het Office for Budget Responsibility (OBR) de bevoegdheid zou geven om uitspraak te doen over belangrijke aankondigingen met betrekking tot belastingen of uitgaven.

Het Bureau voor Begrotingsverantwoordelijkheid zal maandag niet betrokken zijn bij het proces, hoewel we wellicht na de gebeurtenis iets van hen zullen horen.

In eerdere rapporten gaf de regering aan dat zij in officiële prognoses regelmatig de kredietverlening verkeerd inschatte, omdat zij de uitgaven van overheidsdiensten onderschatte.

Vorig jaar haalde het agentschap specifiek de wettelijke verplichting aan om zijn voorspellingen te koppelen aan ‘verklaard overheidsbeleid’, zelfs als dat beleid als onrealistisch wordt beschouwd.

Het Office for Budget Responsibility zei bijvoorbeeld in maart dat de reële uitgaven per hoofd van de bevolking in Groot-Brittannië in 2027 waarschijnlijk 8% lager zullen zijn dan oorspronkelijk was vastgesteld in de laatste uitgavenanalyse waarin de overheidsuitgavenplannen waren opgenomen.

De vraag is maandag of Reeves gedetailleerd bewijs heeft over wat dit in de praktijk betekent.

Minister van Binnenlandse Zaken Yvette Cooper heeft al gezegd dat het nu geannuleerde Conservatieve Rwanda-plan £700 miljoen heeft gekost. In gebieden die niet beschermd waren tegen bezuinigingen moest het ambtenarenapparaat scenario’s voorbereiden van de werkelijke gevolgen van bezuinigingen voor gevangenissen, rechtbanken, universiteiten, hogescholen en raden voor voortgezet onderwijs, inclusief de sociale zorg voor volwassenen en kinderen.

De nieuwe regering lijkt te suggereren dat de enorme uitgaven die nodig zijn voor publieke basisdiensten betekenen dat er weinig ruimte meer is voor keuze. Gemeentebesturen besteden bijvoorbeeld het grootste deel van hun budget aan diensten waarvoor zij wettelijk verplicht zijn.

Het is niet verwonderlijk dat de uitgaven op sommige gebieden onder zware druk staan.

Maar waren de aanbevelingen voor salarisaanpassingen in de publieke sector, die ongeveer 3% hoger liggen dan de huidige bestedingsplannen, zo verrassend? Hoe dan ook, het is aan de overheid om te kiezen of ze deze aanbevelingen accepteert en financiert.

In bijna elk parlement (behalve het laatste) kozen nieuwe regeringen ervoor om de belastingen in hun eerste begrotingen te verhogen. Het lijkt erop dat het plan van maandag deel uitmaakt van een proces dat in het najaar tot belastingverhogingen zal leiden.

De regering heeft een verhoging van de belastingtarieven, die goed zijn voor 75% van de inkomsten, al uitgesloten.

Maar de nieuwe bondskanselier zal haar functionarissen nodig hebben om enig bewijs te hebben gevonden in de officiële documenten van hun ministerie, of moeten uitleggen waarom dit allemaal vóór de verkiezingen niet aan de kiezers is uitgelegd.