Het kortstondige karakter van dans heeft het vermogen om, als het goed wordt uitgevoerd, vensters te creëren naar een wereld die we anders nooit zouden ervaren. Dit weekend bracht Nederlands Dans Theater niet één, maar drie universums bij ons op de stoep.
Vrijdag- en zaterdagavond trad Nederlands Dans Theater op in het Power Center. Hij vulde het huis van de eerste rij tot de veranda achteraan, vol met studenten, docenten, inwoners van Ann Arbor en mensen uit de hele staat. Het komt niet vaak voor dat een triple bill-show meer dan twee keer een staande ovatie krijgt, tenminste niet tijdens mijn tijd op de universiteit, of zelfs in de grotere shows die ik in Lincoln Center heb gezien. Als het om NDT gaat, lijkt niemand in het publiek te willen stoppen met applaudisseren.
Het in Den Haag gevestigde Nederlandse Dansgezelschap heeft al tientallen jaren een internationale reputatie als toonaangevend dansgezelschap. Op het programma stonden twee werken van artistiek directeur Paul Lightfoot en zijn artistieke partner Sol Leone, naast ‘The Statement’ van Crystal Pitt.
“Ik denk dat onze werken, hoewel ze heel divers kunnen zijn, elk van hen een relatie heeft met sociale structuren, maar ook met onze verbinding wereldwijd en als menselijke wezens binnen elkaar”, zei Paul Lightfoot in een interview met The Daily vóór de shows. . . “Twee werelden uit elkaar, maar die tegelijkertijd veel boodschappen overbrengen over hoe we als mensen met elkaar verbonden zijn.”
Het openingsnummer “Shoot the Moon” is een signatuur van NDT. De dansers nemen het publiek onmiddellijk mee naar een diepe, pijnlijke plek van menselijke verbinding en isolatie. De roterende wanden creëren drie aparte kamers waar we relaties zien ontvouwen en in elkaar overvloeien. Alleen al het vloeiende vocabulaire van beweging creëert spanning tussen lichamen, tussen onderwerpen. Lightfoot en León creëren complexe maar prachtige gezichtsuitdrukkingen. De muziek van Philip Glass zorgt ervoor dat het stuk een ongelooflijke kwetsbaarheid en veerkracht onthult. Het is geen wonder dat het lange repertoire van twaalf jaar geleden nog steeds zo goed wordt ontvangen.
“Ik hoop dat we een voorbeeld kunnen zijn van wat je ergens mee kunt doen”, zei Lightfoot. “Ik denk dat dans altijd gezien is als het lelijke zusje van de kunst vergeleken met opera of klassieke muziek of theater. Ballet of dans werd altijd meer afgekeurd, minder elitair en misschien gezien als oppervlakkiger dan het in werkelijkheid is.”
Het tweede werk van Crystal Pite verlegt de grenzen nog verder. Gebaseerd op haar productie “Betroffenheit”, speelt “The Manifesto” zich af in een zakelijke setting met twee mannen en twee vrouwen in pak. Met behulp van de originele tekst en audioscore voegt het script een laag complexiteit toe die een briljant satirische toon zet. Het publiek lacht om de ironie en de actie is perfect getimed en berekend. De dansers bewegen met zoveel precisie en dynamiek dat het onmogelijk wordt om zich af te wenden, de kaak te sluiten of aan iets anders te denken dan aan het huidige moment. Achter deze ingrijpende bewegingen schuilen complexe vragen rond schuld en schuld in onze samenleving – een kinetisch en psychologisch ontroerend meesterwerk.
“Ik denk dat mensen altijd blij zijn om bewegingsinterventies te zien”, zegt Lightfoot. “Het zijn geweldige atleten… Ik denk dat het kijken naar mensen die dansen over het algemeen heel stimulerend werkt; het prikkelt al je zintuigen.”
Het slotstuk ‘Singulière Odyssée’ beleefde dit weekend zijn internationale première. Het gordijn gaat open en je wordt gefascineerd door het decor alleen al: een Europees Art Deco-treinstation van wisselende proporties. Lightfoot vertelde dat hij tijdens zijn reizen van Zürich naar Luxenburg een wachtruimte tegenkwam, toen hij voor het eerst besloot een dans te creëren gebaseerd op een echte plek. De onberispelijke techniek van de dansers valt op in dit stuk, benadrukt door momenten van aanhoudende harmonie en partnerschap. Herfstbladeren vallen en overspoelen het podium, waarbij het ritselen van de bladeren een verrassende, onvoorspelbare toets toevoegt.
“Als mensen een werk komen bekijken, moeten ze zich er zeer van bewust zijn dat wat ze betreden een wereld van dualiteit is”, aldus Lightfoot. “Ik denk dat het in principe heel cruciaal is – het idee van yin en yang, de mannelijke en vrouwelijke energieën, zo krijg je de transformatie.”
Het abstracte karakter van de stukken geeft vrijheid aan narratieve interpretatie. Ongeacht hoe het verhaal wordt ontvangen, één ding dat niet kan worden ontkend, is hoe ontwikkeld en ervaren de dansers zijn.
‘Vergeet de zaken, kijk naar de dansers’, zei Lightfoot. “Het is prachtig om te zien hoe deze groep mensen zo gemotiveerd zijn en voortdurend op hun hoogtepunt zijn. Ze leren het ontwikkelingsproces kennen en omhelzen elkaar… Net als vlinders hebben we geen 40 jaar om te verlengen onze carrières. Als we geluk hebben, hebben we er twintig, vijftien misschien, tien meer dan waarschijnlijk.
Lightfoot noemde de niet-auditie een soort ‘mini-Verenigde Naties’, bestaande uit 22 nationaliteiten, met dansers uit verschillende culturen en achtergronden. Woorden doen geen recht aan de lichamelijkheid of kunstzinnigheid van deze triple bill. Het enige wat ik kan doen is anderen aanmoedigen om te zien en te ervaren.
“Kunst en cultuur in het algemeen bouwen momenteel veel macht op”, zegt Lightfoot. “Nu alle door de mens veroorzaakte rampen en natuurrampen over de hele wereld plaatsvinden, beschouwen steeds meer mensen cultuur als een soort betrouwbare uitlaatklep.”
Gerelateerde artikelen
“Ontdekkingsreiziger. Reisfanaat. Voedselgeek. Trotse koffiefanaat. Organisator. Vriendelijke tv-specialist.”