Journalist Peter Kuitenbrouwer, gediplomeerd boswachter, doceert aan de Universiteit van Toronto.
Toen ik een Nederlands familielid vertelde dat ik een fietstocht in Nederland had gepland, vroeg ik: “Waarom?”
“Ik haat fietsen”, zei mijn neef, geboren en getogen in de noordelijke stad Groningen. Hollandse rit naar de supermarkt of de tandarts; Fietsen zijn gewoon – zelfs gewoon.
Maar voor Noord-Amerikaanse fietsers, die gewend zijn aan de dagelijkse strijd om ruimte op straten vol auto’s, Hollands rood fitpads (Bike Trails) komt als een balsem voor de ziel. Opeens voelt men zich welkom.
Meer dan twee jaar geleden, om het afstuderen van onze zoon van de middelbare school te vieren, hadden we ons een vader-zoon fietstocht naar Nederland voor ogen. Toen sloeg de epidemie toe. Tot slot zijn we deze maand begonnen met fietsverhuur in Amsterdam. Onze avonturen op gouda en pils-aangedreven fietsen, die we soms op treinen zetten, zijn inspirerend gebleken.
Overal waar je in Nederland rondloopt, vind je je eigen rijstrook, vaak die van jezelf. De meeste fietsers dragen hun bestemming, niet de reis. Het is gewoon in alles wat heel buitengewoon is. Op het midden van de dag waren veel van de fietsers bejaard, vaak getrouwde stellen. Fietsen hebben hun eigen verkeerslichten, dus een auto die rechtsaf slaat, kan je niet opzij vegen. Fietsen is zo veilig dat bijna niemand een helm draagt.
Slechts één keer heeft een auto ons neergeschoten: omdat we op de verkeerde plek reden, en we hadden niet verwacht dat de tweebaansweg langs het moeras een apart tweerichtingsfietspad zou hebben.
Ja, het is mogelijk om auto’s van de weg te halen en bij te dragen aan het oplossen van het klimaat: iedereen van schoolkinderen tot oma’s op de fiets krijgen.
In Nederland is de fiets de koning van de weg. Bij een aanrijding tussen een auto en een fiets is de bestuurder automatisch verantwoordelijk. Als gevolg hiervan, aangezien de Verenigde Staten meer wapens hebben dan mensen, Nederland heeft meer fietsen dan Nederlanders. Leuk probleem heb je.
Op een pad door een bos namen we een verhard pad; De auto’s kwamen op een onverharde weg terecht. We gebruikten fietshellingen en tunnels voor alleen fietsen. Bij het binnenrijden van de vestingstad Zwolle op een middeleeuws eiland in het midden van Nederland, zetten we onze fietsen op een grote bewaakte parkeerplaats. We liepen verder en vonden autovrije straten vol met bezoekers.
We vonden schaduw onder de gigantische overkapping van een café en bestelden een biertje, en ik dacht aan Ontario, mijn thuis, waar de meeste middelgrote steden worstelen met holle centra. Winkelcentra met grote parkeerplaatsen verteerden het hele leven. In Nederland loste de nederige fiets dit probleem op. Zelfs Maple (waar je vast nog nooit van hebt gehoord) schepte op over zijn levendige, met winkels omzoomde straten, vol met mensen die kalm en netjes op weg waren naar hun fietsenwinkel.
Fietsen in Nederland heeft nog steeds zijn risico’s.
Toen we op een ochtend uit het dorp Nettersel in de Zuid-Nederlandse provincie Brabant kwamen, stuiterden onze hybride fietsen een beetje op de rode bakstenen vloeren. Onze frames braken de eiken walnoot die de fietspaden in de schaduw stelde. De ochtendzon scheen op druppels van de draaiende sproeiers die de vurige korenvelden besproeiden. Een vage geur van varkensmest hing in de lucht. We passeerden zorgvuldig gesnoeide heggen en katholieke beelden. De haan kraaide. Het was een idyllisch tafereel met slechts een paar auto’s. Maar toen kwamen de pakjes racefietsen, gesteund door wat een Schotse vriend Dutchs Mammels noemt: mannen van middelbare leeftijd in Lycra. Ze blijken ongevaarlijk – zolang je maar op ze let.
Je moest weten dat te veel ruimte voor fietsen een probleem kon veroorzaken: te veel fietsen. Een van mijn familieleden (mijn ouders zijn opgegroeid in Nederland, hadden veel neven en nichten, die ons een gezin schonken) zei felle gevechten van fietsen, bromfietsen, bromfietsen en bromfietsen (verboden op fietspaden maar toch gebruikt) tegen Mammels.
Het weer is ook een factor. We bezochten in de zomer. In de winter kunnen wind en regen het fietsen minder leuk maken.
Ik moet me afvragen, kunnen we dit succes in Canada repliceren? Gezien het klimaat zal Medicine Hat (of zelfs Kitchener, Ont.) auto’s waarschijnlijk niet volledig vervangen door fietsen. Onze grote afstanden tussen steden maken reizen met de fiets onpraktisch.
Sommige steden in Canada beginnen de fietscultuur te omarmen. Toronto heeft tijdens de pandemie fietspaden uitgebreid; De burgemeesterskandidaat van Toronto Jill Peñalusa, een pionier in duurzame steden, wil de fietsinfrastructuur drastisch verbeteren. De burgemeester van Montreal, Valerie Plante, werd vorig jaar herkozen op een pro-bike-platform. Maar Kingston, waar mijn zoon studeert, heeft een paar fietspaden.
Nederlandse wielrenners uit Blasé kunnen soms de gevechten vergeten die hun voorouders hebben gehad om veilig te rijden. In 1971 nam het aantal mensen dat auto’s kocht toe, 3.300 doden bij verkeersongevallen in Nederland, waaronder 400 kinderen onder de 14 jaar. Mijn zoon en ik genoten van het resultaat.
We reden in ‘s-Hertogenbosch, stopten bij een café een paar honderd meter van het treinstation. Op een autovrij geplaveid straatje sloten we onze fietsen en bestelden we Hertog Jan (een lokaal biertje), kroket (Hollandse kroketten) en frietjes met mayonaise. En we hebben de toast geüpgraded tot een zeer redelijk vervoermiddel.
Houd uw mening scherp en geïnformeerd. Ontvang de nieuwsbrief. Registreer vandaag.
“Reisliefhebber. Onruststoker. Popcultuurfanaat. Kan niet typen met bokshandschoenen aan.”