China’s Yutu-2-missie heeft weer een geweldige ontdekking gedaan aan de andere kant van de maan. De panoramische camera van de rover, glinsterend tussen droog en grijs stof, legde twee kleine, intacte cirkels van helder glas vast.
Dergelijke ballen kunnen informatie over de geschiedenis van de maan vastleggen, inclusief de samenstelling van de atmosfeer en impactgebeurtenissen. Yutu-2 heeft geen compositiegegevens kunnen verkrijgen, maar deze natuurlijke maanbollen kunnen in de toekomst belangrijke onderzoeksdoelen zijn.
Glas is namelijk niet zeldzaam op de maan. Het materiaal vormt zich wanneer silicaatmateriaal wordt blootgesteld aan hoge temperaturen en beide componenten zijn direct beschikbaar op het oppervlak van de maan.
In het maanverleden was er wijdverbreide vulkanische activiteit, wat leidde tot de vorming van vulkanisch glas. Inslagen van kleinere objecten zoals meteorieten genereren ook intense hitte, wat leidt tot de vorming van glas.
Volgens een team van wetenschappers onder leiding van planetaire geoloog Zhiyong Xiao van de Sun Yat-sen University en de Chinese Academy of Sciences zou dit laatste de oorzaak kunnen zijn van de sferen die door Yutu-2 zijn waargenomen.
Het is moeilijk om zeker te weten, omdat het meeste glas op de maan er tot nu toe anders uitziet dan de bollen die door Yutu-2 zijn ontdekt. Er zijn veel bolletjes, maar ze zijn meestal minder dan een millimeter groot.
Hier op aarde ontstaan tijdens de inslag zulke kleine glazen bolletjes, die zo’n intense hitte genereren dat de korst smelt en zich door de lucht verspreidt. Het gesmolten materiaal stolt en trekt zich terug als kleine glasparels.
Yutu-2-pellets zijn veel groter, met een diameter van 15-25 mm. Dit alleen maakt het niet uniek; Glazen bollen tot 40 mm breed werden gevonden vanaf de zijkant van de nabije maan tijdens de Apollo 16-missie. Deze werden getraceerd naar een nabijgelegen vulkaankrater en worden verondersteld ook artefacten te zijn.
Maar er zijn verschillen tussen de twee ontdekkingen. Zoals uitgelegd door Xiao en collega’s, lijken de distale laterale ballen doorschijnend of semi-transparant en hebben ze een glasachtige glans. Naast de twee die semi-transparant leken te zijn, vonden ze vier andere bollen met een vergelijkbare glans, maar hun transparantie werd niet bevestigd.
Deze ballen werden gevonden in de buurt van nieuwe inslagkraters, wat erop kan wijzen dat ze gevormd zijn tijdens de maanmeteorietinslag, hoewel het waarschijnlijk is dat ze er al waren, begraven onder het oppervlak en alleen uitgegraven door de botsingen.
Het team gelooft echter dat de meest waarschijnlijke verklaring is dat het gevormd is uit een vulkanisch glas, anorthosite genaamd, dat bij een botsing weer smolt en zich hervormde tot transparante, cirkelvormige bollen.
“Gezamenlijk zijn de eigenaardige vorm, geometrie en lokale context van de glazen bollen consistent met het feit dat ze anorthosiet botsingsglas zijn”, De onderzoekers schrijven in hun paper.
Dit kan de maan equivalente objecten maken voor de aardse formaties genaamd taktet Glasobjecten ter grootte van een kiezelsteen die zich vormen wanneer aardmateriaal smelt, vervluchtigt in de lucht, verhardt en de vorm krijgt van een bal wanneer deze weer valt, als een grotere versie van die kleine balletjes.
We kunnen het niet zeker weten zonder de samenstelling ervan te bestuderen, maar als het een maantektoniek is, kan het heel gewoon zijn op de maan. Het team zegt dat dit een aantal opwindende mogelijkheden biedt voor toekomstig onderzoek.
“Als de eerste detectie van macroscopische en transparante glazen bollen op de maan, voorspelt deze studie dat dergelijke bolletjes overvloedig zouden moeten zijn in de hooglanden van de maan, wat veelbelovende bemonsteringsdoelen oplevert voor het onthullen van de vroege impactgeschiedenis van de maan”, zij schrijven.
Het document waarin de ontdekking wordt beschreven, is gepubliceerd in Wetenschapsbulletin.
“Reisliefhebber. Onruststoker. Popcultuurfanaat. Kan niet typen met bokshandschoenen aan.”