Toen de Duitse minister van Buitenlandse Zaken afgelopen weekend landde in Abuja, Nigeria, had ze een kostbare lading bij zich: 20 bronzen beelden uit Benin, een kostbaar artefact dat meer dan een eeuw geleden in een blitzkrieg werd geplunderd en dat eindelijk naar huis is teruggekeerd.
Tijdens een ceremonie in Abuja op dinsdag overhandigde de Duitse ambtenaar, Annalina Berbock, de gestolen spullen aan Nigeriaanse functionarissen. “Het was verkeerd om het brons te nemen,” zei ze, “het was verkeerd om het 120 jaar te houden.”
In juridische zin zijn de 20 artefacten die Barbock meebracht terug in Nigeria voordat ze zelfs maar vertrok uit Berlijn; Meer dan 1.100 bronzen beelden in Duitse musea zijn sindsdien eigendom van Nigeria geworden De landen tekenden in juli een overeenkomst. Maar de overdracht van dinsdag was een belangrijk symbolisch gebaar, en veel van de artefacten zullen naar verwachting volgend jaar terugkeren naar Nigeria. Anderen blijven in Duitsland op lange termijn in bruikleen.
De reis van de minister van Buitenlandse Zaken is het hoogtepunt van een jarenlang proces dat de Duitse benadering van cultureel materiaal dat tijdens de koloniale periode op oneerlijke wijze is verkregen, op zijn kop zette. Het maakt ook deel uit van een baanbrekend model van grootschalige restitutie, waarbij eigendom wordt uitgewisseld voordat eigendom van artefacten overgaat. Cruciaal is dat deze aanpak het mogelijk maakt artikelen te retourneren, zelfs als het land van herkomst nog niet over de faciliteiten beschikt om ze op te slaan en uit te stallen.
Barbock beschreef de terugkeer van de bronzen beelden als “slechts een eerste stap”.
“Er zullen nog meer van dergelijke overeenkomsten volgen”, zei ze. “En dit moment is ook voor ons historisch. We worden geconfronteerd met onze eigen koloniale geschiedenis.”
De bronzen beelden bestaan uit duizenden sculpturen en schilderijen die tijdens de Blitz van 1897 door Britse troepen zijn geroofd uit Benin City, in wat nu het zuiden van Nigeria is. Velen van hen kwamen terecht in musea over de hele wereld, waaronder Metropolitan Museum of Art in New York; Het British Museum in Londen. en verschillende grote Duitse instellingen.
Nigeria pleit al tientallen jaren voor de teruggave van de artefacten en de overeenkomst met Duitsland is de grootste tot nu toe. Opvallend is ook dat de inspanning niet is geleid door individuele musea, maar door de rijksoverheid.
Items die dinsdag werden geretourneerd, waren onder meer een 18e-eeuwse troon en een standbeeld ter herdenking van Oba Benin. In Benin City wordt een schatopslag- en tentoonstellingspaviljoen gebouwd dat waarschijnlijk in 2023 voltooid zal zijn. Gepland Edo Museum van West-Afrikaanse kunsteen ambitieus etablissement ontworpen door de beroemde Brits-Ghanese architect David Adjaye.
Dit resultaat leek zelfs vijf jaar geleden vergezocht. Net als in andere Europese landen werd het onderwerp restitutie tot voor kort grotendeels genegeerd in Duitsland, en sommige museumleiders waren terughoudend om afstand te doen van de artefacten.
De verandering werd gemotiveerd – zoals blijkt uit interviews met acht Duitse en Nigeriaanse functionarissen – door de verschuivende sociale consensus over de ethiek van het vasthouden aan dergelijke items, en versterkt door een terugslag tegen het baanbrekende Duitse culturele project: Humboldt Forum, een stichting van $ 825 miljoen in Berlijnvisualiseer het Het Duitse equivalent van het Louvre of het British Museum.
Volgens Andreas Jurgen, secretaris-generaal van het Duitse federale ministerie van Cultuur en een van de architecten van de restitutieovereenkomst, was de deal ook een bewijs van een voorzichtige en geleidelijke strategie, die hij contrasteerde met een helderdere benadering vanuit Frankrijk.
In 2017 zei de Franse president Emmanuel Macron, Hij hield een leidende toespraak Tijdens een bezoek aan Burkina Faso beloofde hij het terugsturen van oneerlijk verkregen spullen naar Afrikaanse landen een “hoge prioriteit” te geven. Niettegenstaande Er zijn wat dingen teruggestuurdDe Franse inspanning haperde echter, mede omdat het bezit van het museum eigendom is van de Franse staat, namelijk Eigendomsoverdrachten moeten worden goedgekeurd door het parlement.
“Macron nam hetzelfde Franse pad: een geweldige toespraak van een geweldige president, en dan duurt het jaren voordat de realiteit die woorden evenaart”, zei Gurgen. “We werken op de Duitse manier”, zei hij. “Het is niet bijzonder opwindend, maar het kan effectief zijn.”
De Duitse aanpak staat ook in schril contrast met die van de Amerikaanse en Britse regeringen, die beslissingen overlieten aan individuele instellingen. sommige organisaties, Waaronder het Smithsonian InstitutionZe handelden op eigen kracht. Vorige maand heeft het Hornimann Museum in Londen, Hij hield een ceremonie waarbij het eigendom van 72 objecten werd overgedragen, waaronder de bronzen beelden, aan de Nigeriaanse regering, en gaf er onmiddellijk zes terug aan Nigeriaanse handen. Een woordvoerster van het museum zei dat nog eens 66 stukken in Londen in bruikleen zullen blijven van Nigeria voor ten minste volgend jaar.
Enkele van de belangrijkste musea in Engeland konden de Bronzen Benin echter niet teruggeven, ook al zouden ze dat willen. zonder wijziging van de wet. Het British Museum omvat, Die bezit ongeveer 900 Van de artefacten is het misschien wel de beste collectie ter wereld.
Volgens functionarissen in Duitsland deed zich in 2019 een belangrijk keerpunt voor, te midden van toenemende publieke druk. Het werd gedeeltelijk ingegeven door de retoriek van Macron en het groeiende bewustzijn in Duitsland van zijn koloniale misdaden – waaronder Tienduizenden Nama- en Hirero-mensen werden gedood in wat nu Namibië is. De wreedheden, die werden gepleegd tussen 1904 en 1908, worden algemeen beschouwd als de eerste genocide van de 20e eeuw.
Tot dan toe was de Benin Dialogue-groep het belangrijkste middel om de terugkeer van Benin-bronzen te bespreken, een netwerk dat in 2010 werd opgericht en Nigeriaanse acteurs en figuren uit Europese musea met bronzen beelden in hun collecties samenbracht. De groep gaf echter de voorkeur aan leningen boven eigendomsoverdracht.
Enkele prominente Duitse museumfunctionarissen waren al op de plaat tegen een volledige terugbetaling. in een Interview met Der Tagesspiegel In 2018 zei Hermann Parzinger, hoofd van de Pruisische Stichting Cultureel Erfgoed, die de grootste collectie bronzen beelden van Benin in het land bezat: “Het is heel gemakkelijk om te zeggen dat ze allemaal gestolen zijn en ze terug te geven.” “Politici moeten elkaar niet proberen te overtroeven met uitspraken”, voegde hij eraan toe.
Parzinger was een van degenen die toezicht hield op de bouw van het Humboldt Forum, een controversieel project dat verschillende museumcollecties verenigt in een gereconstrueerd barok paleis in het centrum van Berlijn. Hoewel veel Duitsers aanvankelijk ongerust waren over het project omdat het de sloop van het voormalige Oost-Duitse parlement vereiste, wat werd gezien als een daad van historisch wissen, concentreerde die woede zich al snel op de herkomst van veel van de objecten die in het gebouw zouden worden tentoongesteld. Waaronder ongeveer 500 bronzen jongens.
In 2017 nam Benedict Savoy, een historicus die Macron adviseerde over compensatie, uit protest ontslag uit de adviesraad van het Humboldt Forum. Vergelijk het project met de plaats van het kernongeval in Tsjernobyl. Jürgen Zimmerer, een historicus aan de Universiteit van Hamburg, beschuldigde de leiders van het Humboldt Forum, waaronder Parzinger, van, Hij lijdt aan “koloniaal geheugenverlies”.
Terwijl de publieke woede toeneemt, zoeken Duitse wetgevers naar manieren om het meest ambitieuze culturele project van het land in decennia te redden.
Een belangrijk moment deed zich volgens Zimmerer voor in februari 2019, toen Angela Merkel, de toenmalige Duitse kanselier, een klein aantal historici en experts uitnodigde voor een diner om over compensatie te praten. Zimmerer herinnert zich dat hij tegen Merkel zei dat er een akkoord moest worden bereikt met Nigeria over het brons Voor de volgende opening van het Humboldt Forum, opdat Lights of the Whole World zich niet zou concentreren op het bekritiseren van het project. Hij herinnert zich dat ze later die avond zei: “Waarom brengen we ze dan niet terug?” (Een woordvoerster van de voormalige kanselier weigerde commentaar te geven.)
De volgende maand kwamen de federale en staatsministers van Cultuur bijeen om akkoord te gaan met de richtlijnen Omgaan met museumstukken uit “koloniale contexten”. De overeenkomst bepaalde dat alle “onethisch” verkregen items aansprakelijk zouden zijn voor teruggave en gaf de instellingen opdracht om claims te vergemakkelijken door openbaar beschikbare inventarissen te produceren.
Deze richtlijnen weerlegden ook de besluiteloosheid van museumleiders. “De samenleving zet politici onder druk en politici zetten musea onder druk”, zei Zimmerer. Hij voerde aan dat de plotselinge toename van de publieke steun voor de reactie werd versterkt door het bewustzijn van eerdere stappen om door de nazi’s gestolen kunstwerken terug te geven. “Mensen weten dat geroofde kunst iets is dat je wilt,” zei Zimmerer.
In een interview legde Parzinger, een museumbeheerder, zijn verandering van gedachten uit. “Het Benin-brons is zozeer een symbool van culturele diefstal uit het koloniale tijdperk dat je het gewoon niet weg kunt duwen”, zei hij.
Een groep onder leiding van Markus Hilgert, een vooraanstaand cultureel ambtenaar die 16 Duitse deelstaten vertegenwoordigt, is begonnen aan een online catalogus met bronzen beelden die in uiteenlopende collecties zijn gevonden. “Dingen zijn vaak niet geïnventariseerd of gedigitaliseerd, en dat riep de vraag op hoe je een dialoog kunt voeren met een land van herkomst als je niet eens weet wat er in Duitsland is”, zei Hilger. Hij zei dat de resulterende database “de materiële basis vormde voor gesprekken met Nigeria.”
Omdat de Duitsers aangaven op weg te zijn naar compensatie, bleven de obstakels aan Nigeriaanse kant. Hoewel het land sinds de jaren zeventig om teruggave van de bronzen beelden heeft verzocht, is er onenigheid geweest over wie de eigendom van de artefacten zal overnemen. Zowel de Nigeriaanse regering als de Oba Benin, wiens familie regeerde over het historische Benin-koninkrijk van waaruit ze plunderden, hebben beweerd eigenaar te zijn van de voorwerpen. Godwin Obaseki, de gouverneur van de staat Edo, waar Benin City ligt, zei dat hij optrad als een facilitator om het geschil op te lossen.
“De dingen gingen zo snel dat we niet snel genoeg iedereen op één lijn konden krijgen”, zei Obaseki.
Nigeria mist ook de faciliteiten om gevoelige items veilig op te slaan en weer te geven. Philip Inacho, een Nigeriaanse financier, zei dat Obaseki hem in 2019 vroeg om een oplossing te vinden voor het “tekort aan museuminfrastructuur” in het land. Hij wees erop dat “er druk is van Duitse zijde”.
Uiteindelijk, zei hij, kwamen de Oba-familie, de Nigeriaanse Museumcommissie en de regering van de staat Edo overeen om zich aan te sluiten bij een trust met onafhankelijke bestuurders die toezicht zouden houden op de bouw en exploitatie van het nieuwe museum.
Gürgen, ambtenaar van het ministerie van Cultuur, zei dat de aankondiging van de plannen van het museum eind 2020 heeft bijgedragen aan het wegnemen van alle aanhoudende twijfels in Duitsland. Na verschillende onderhandelingsrondes in het voorjaar van 2021, ondertekenden Duitsland en Nigeria een “Memorandum of Understanding”, en vervolgens de officiële overeenkomst in juli 2022. De overeenkomst werd weken voor de opening van de etnologische tentoonstellingen van het Humboldt Forum afgerond.
Bezoekers van het Humboldt Forum kunnen nog steeds tientallen Benin-bronzen zien, vergezeld van borden waarop staat dat de objecten tot Nigeria behoren. Volgens Parzinger staat de overeenkomst toe dat 168 door de Nigeriaanse Museumcommissie geselecteerde stukken in Duitsland blijven “zodat Benin-kunst aan de wereld kan worden getoond”. Nog eens ongeveer 350 bronzen beelden die deel uitmaakten van de collecties van het Berlijnse museum zullen naar Nigeria worden overgebracht zodra het paviljoen voltooid is.
Ambtenaren in Benin City hopen dat de terugkeer van de artefacten en de bouw van het Edo Museum of Art in West-Afrika zal leiden tot een culturele heropleving en een explosie van toerisme. De ruïnes zouden idealiter lijken op die van het Guggenheim Museum in Bilbao, Spanje, zei Obaseki, de gouverneur van Edo, die wordt gecrediteerd voor het keren van het fortuin van die eens ruige havenstad.
Inacho legde echter uit dat de terugkeer van de bronzen medailles een nieuwe reeks praktische uitdagingen voor Nigeria met zich meebracht. Het blijft onduidelijk wie de verzending en verzekering zal betalen voor de items die in Duitsland zijn achtergelaten, en hij merkte op dat het opslaan en onderhouden van de bronzen beelden aanzienlijke kosten met zich meebrengt, waaronder elektriciteitsrekeningen voor klimaatbeheersing. “Deze stukken gaan veel geld kosten, dus je kunt maar beter voorbereid zijn”, zei Iheanacho, erop wijzend dat de museuminfrastructuur in het land nog in aanbouw is.
“Voor het Westen gaat dit verhaal vooral over de terugkeer van de Bronzen Benin, maar voor de meeste Nigerianen is dit het begin”, zei Elnacho.
‘Voorstander van internet. Student. Kwaadaardige twitteraar. Expert in amateur-tv. Hipster-vriendelijke maker.’