overheidsingrijpen
Zoals eerder vermeld, zal een intensieve overheidsinterventie om de effecten van het verlies aan activiteit in verband met inperkingsmaatregelen te compenseren, het aantal faillissementen in de toekomst waarschijnlijk verminderen. Voor een consistente vergelijking tussen landen kan dit argument worden verkregen met behulp van sectorrekeningen en het meten van het verlies aan besteedbaar inkomen voor de drie belangrijkste sectoren van de economie (huishoudens, bedrijven en overheid)[1].
Op het niveau van de eurozone als geheel is Grafiek 3 ondubbelzinnig: terwijl het verlies aan besteedbaar inkomen voor bedrijven, als percentage van het bbp, in grote lijnen hetzelfde is in de financiële crisis en de Covid-crisis (die kritiek zou zijn in termen van faillissement), de overheid Zij is het die al het grootste inkomensverlies heeft geleden, wat wijst op een daling van de belastinginkomsten, maar ook op overdrachten naar andere sectoren van de economie als onderdeel van steunmaatregelen.
Er is hier in feite een dubbele redenering. Door het gezinsinkomen te ondersteunen in een context die niet kon worden geconsumeerd, hebben regeringen het vermogen van huishoudens om te consumeren te vergroten wanneer de economieën weer opengaan, wat het economisch herstel zou stimuleren en de sectoren zou ondersteunen die het meest worden getroffen door inperkingsmaatregelen, en dus de sectoren die het meeste risico lopen op faillissement. Door de bedrijfsinkomsten te verhogen, zal dit waarschijnlijk een directe impact hebben op de financiële gezondheid van bedrijven en ook een beperkte impact op faillissementen hebben, of hoogstens vergelijkbaar met wat werd waargenomen tijdens de financiële crisis.
In alle landen in onze steekproef droeg de overheid het grootste aandeel in het totale verlies aan besteedbaar inkomen. De genomen maatregelen hebben echter niet overal alle effecten van de crisis kunnen opvangen. We hebben in 2020 gezinsinkomensverlies waargenomen in Griekenland (zeer beperkt), Spanje, Italië en Oostenrijk. In deze landen kan het door de consumptie geleide herstel worden afgezwakt en zo het faillissementspercentage verhogen in sectoren die verband houden met de consumptie van huishoudens, ondanks de heropening van de economie. Vooral in Spanje, Griekenland en Frankrijk blijkt het verlies aan besteedbaar inkomen voor bedrijven (meer dan twee punten van het BBP) aanzienlijk te zijn, wat betekent dat bedrijven in deze drie landen meer hebben geleden, waardoor het risico op faillissement is toegenomen.
Hoe kunnen deze landen zo’n verlies aan besteedbaar inkomen voor bedrijven het hoofd bieden? Het verlies aan exploitatieoverschot (het geld dat een bedrijf verdient met zijn kernactiviteiten) was al het grootst in deze landen (grafiek 5), maar zodra het effect van netto kapitaalinkomsten en betaalde en ontvangen overdrachten (inclusief ontvangen steun in het kader van de crisis), blijft het verlies aan besteedbaar inkomen groot. Interessant zijn in dit opzicht de gevallen van Portugal en België: het exploitatieoverschot overschreed ook 2 procentpunten van het bbp, maar zodra correcties worden toegepast, is de daling van het beschikbare inkomen veel minder. Het blijkt dat in deze gevallen de maatregelen van de regeringen het mogelijk maakten om de schok beter op te vangen.
Gezien het cumulatieve effect van inkomensverliezen van huishoudens en bedrijven op het faillissementsrisico, lijken Spanje, Griekenland en Italië de meest kwetsbare economieën te zijn, terwijl Nederland, Finland, Ierland en in mindere mate Oostenrijk zich in een comfortabelere positie lijken te bevinden.
[1] Het beschikbaar inkomen van de sector bestaat uit het zogenaamde primaire inkomen (activiteit en netto kapitaalinkomen) en secundair inkomen. Dit laatste is het verschil tussen ontvangen overdrachten (sociale uitkeringen, subsidies, enz.) en betaalde overdrachten (belastingen, sociale bijdragen, enz.).
“Reisliefhebber. Onruststoker. Popcultuurfanaat. Kan niet typen met bokshandschoenen aan.”