De ontdekking van een nieuw, onvolledig verdeeld microcontinent tussen Groenland en Canada

Platentektoniek is de drijvende kracht achter de continentale formaties van de aarde, terwijl de lithosfeer (oceanische en continentale korsten en bovenmantel) beweegt als gevolg van convectieprocessen die plaatsvinden in de onderliggende mantel. Veel aardbevingen, vulkaanuitbarstingen en bergformaties zijn directe gevolgen van de bewegingen van deze platen die zich over de aarde uitstrekken, vooral aan de randen ervan.

Eén van die plaatgrens ligt tussen Canada en Groenland, die de Davis Strait-zeeroute vormt die twee oceaanbekkens, de Labradorzee en de Baffinbaai, met elkaar verbindt. De tektonische evolutie van de Straat van Davis dateert van ongeveer 33-61 miljoen jaar geleden tijdens het Paleogeen, waarin zich een bijzonder ongewoon kenmerk vormde: een deel van de continentale korst van de oceaan dat dikker is dan normaal (19-24 km).

Men denkt nu dat dit onlangs erkende, gedeeltelijk onder water gelegen, gebroken microcontinent voor de kust van West-Groenland het Davis Strait-protocontinent is.

Het begrijpen van het mechanisme en de oorzaak van deze corticale afwijkingen is de focus van nieuw onderzoek. gepubliceerd in Gondwana-onderzoekOnderzoeker Luke Longley en dr. Jordan Fithian (van de Universiteit van Derby, VK) hebben samen met dr. Christian Schäfer (van de Universiteit van Uppsala, Zweden) een model gemaakt om de bewegingen van tektonische platen over een periode van ongeveer 30 miljoen jaar te reconstrueren die leidden tot de vorming van het protocontinent. Ze definieerden protocontinenten als ‘gebieden met een relatief dikke continentale lithosfeer, gescheiden van de belangrijkste continenten door een gebied met een dunnere continentale lithosfeer’.

Dr. Fithian legt uit waarom deze specifieke locatie belangrijk is voor dit onderzoek en waarom het vandaag de dag van cruciaal belang is om naar de vorming van kleine continenten in het verleden te kijken. “De goed gedefinieerde veranderingen in de plaatbeweging die optreden in de Labradorzee en de Baffinbaai, beïnvloed door relatief beperkte externe complicaties, maken deze regio tot een ideaal natuurlijk laboratorium voor het bestuderen van de vorming van kleine continenten.

“Het breken en de vorming van microcontinenten is ongetwijfeld een voortdurend fenomeen – bij elke aardbeving kunnen we ervoor zorgen dat de volgende wegbreekt.”

Om dit verder te onderzoeken gebruikte het onderzoeksteam kaarten afgeleid van zwaartekracht- en seismische reflectiegegevens om de richting en leeftijd te bepalen van breuken die verband houden met rifting, de mid-oceanische rug (waar Groenland zich scheidde van de Noord-Amerikaanse plaat) en daarmee samenhangende transformatiefouten ( waar twee tektonische platen langs elkaar schuiven).

Wetenschappers hebben vastgesteld dat de aanvankelijke kloof tussen Canada en Groenland ongeveer 118 miljoen jaar geleden begon tijdens het Onder Krijt, terwijl de zeebodemspreiding in de Labrador Zee en Baffin Bay ongeveer 61 miljoen jaar geleden begon.

Later werd opgemerkt dat de periode van ongeveer 49 tot 58 miljoen jaar geleden de sleutel was tot de vorming van dit kleine protocontinent, waarbij de richting van de zeebodemuitbreiding tussen Canada en Groenland veranderde van noordoost naar zuidwest langs de pre-Ongava-transformatiemarge, naar het noord-zuidgebied, waar het zich losmaakte van het kleine protocontinent Davis Strait. Ongeveer 33 miljoen jaar geleden stopte de oceaanuitbreiding toen Groenland in botsing kwam met Ellesmere Island, waarna Groenland zich bij de Noord-Amerikaanse plaat voegde.

In dit model wordt het proto-microcontinent van Davis Strait gedefinieerd op basis van de dikte van de aardkorst, waarbij het microcontinent verschijnt binnen een band van dunne continentale korst van 19-24 km dik, omgeven door twee smalle banden van dunne continentale korst (15-17 km). die het scheiden van het vasteland van Groenland en Baffin Island.

Dit onderzoek kan wereldwijd worden toegepast op andere microcontinenten om hun scheiding van de continentale korst te begrijpen, waaronder het Jan Mayen-microcontinent ten noordoosten van IJsland, de East Tasman Highlands ten zuidoosten van Tasmanië en de Golden Drake Knoll, voor de kust van West-Australië.

“Betere kennis van hoe deze kleine continenten ontstaan, stelt onderzoekers in staat te begrijpen hoe platentektoniek op aarde werkt, met gunstige gevolgen voor het beperken van de risico’s van platentektoniek en het ontdekken van nieuwe hulpbronnen”, benadrukt Dr. Fithian.

© 2024 Web van Wetenschap